Mama tovert

Het zijn twee boekjes. Mijn papa is een reus, en Mijn mama kan toveren. Aangespoelde boekjes, die passen in een kinderhand en een beetje stiekem onze bibliotheek zijn binnen geslopen. Maar ze zijn er, lichtjes rolbevestigend en al, en ze behoren sinds jaren – wat vreemd om dat te kunnen zeggen over een kleuter van een flinke drie jaar – tot Vosjes favorieten.

Allicht niet de verdienste van de volgende Dichter des Vaderlands, Carl Norac, die de teksten schreef. Ook niet van Ingrid Godon, verantwoordelijk voor de mooie tekeningen.

Het zijn er twee. Dat is wat telt.

Vosje houdt van evenwicht. Niet pietje precies onwrikbaar evenwicht, maar balanceren, spiegelen, imiteren, omkeren. Een boekje voor mama, een boekje voor papa. soms wil hij ze zelfs tegelijk horen. Dan zit hij te glunderen, zucht een beetje van contentement, met de wereld zoals die moet zijn rond hem.

Wanneer ik papa mag lezen, stop ik altijd even bij

Mijn papa is een reus, en als de wolken moe zijn, komen ze uitrusten op zijn schouders.

(Het zijn zomerse wolken, papa zit in een t-shirt op een tuinstoel, het hoofd een beetje gebogen, de wolken als een natte deken in zijn nek)

Carl Norac & Ingrid Godon, Mijn papa is een reus.

Zo mooi, zeg ik dan tegen Vosje, zie je die wolken? En ik denk aan mijn hoofd bovenop die schouders, ook in de wolken, een klein stukje gedraaid, ik kijk naar boven in plaats van naar beneden, zoals de reuzenpapa in het boek, ik kijk naar woorden en andere werelden, waar ik niets meer hoef te begrijpen van mijn dagelijkse leven.

Vosje draait de bladzijde om, daar nies ik in een herfststorm alle krabbetjes die zich schuil hielden in het strandzand weer de zee in. Ik ben terug.

Hij loopt al weer weg, zijn mama houdt een mandarijntje in de lucht. Ja, roept hij, en gaat op zijn stoel zitten.

Is jouw baby’tje wakker, mama? Ik hoor het hem vragen, terwijl ik nog even verder blader. Het mijne wel. Mama legt even een hand op haar buik, steekt haar neus in de lucht. Zo ver is ze al. Niemand anders kan het voelen, het is nog even van haar alleen. Het lijkt een beetje op tovenarij. Nee, zegt ze, terwijl ze Vosje een partje mandarijn voert, mijn baby’tje slaapt.

Straks zijn ze met twee.

 

Ruimte

Ik hou van de zomer.

Dan slaan ze hier de terrasdeuren open, spreiden een Sole Mio deken uit op het gras, en zetten me neer. Een gloednieuwe parasol beschermt me tegen de zon, en ik krijg wat blokjes en een treintje om mee te spelen. Braafjes, dan kan papa ongestoord zijn stukje schrijven.

Hij zit wat verderop,  in shorts en een afgewassen t-shirt vol kevers. Uit de boombox op tafel komt jazz, hij kijkt geconcentreerd naar een scherm, en grabbelt af en toe in een doos nootjes van de Colruyt. Veel meer heeft hij niet nodig, lijkt het.

De deken – ze moet oud zijn, er zit een gat in – het gras, de tuin, voor mij is dit een nieuwe plek. Een uitbreiding. In huis heb ik een box en een speeltapijt, en ook het verzorgingskussen is van mij. Mijn ruimte, waar de dingen gebeuren op mijn voorwaarden.

Het zijn nog losse vlekken, die ik niet kan verbinden. Kruipen is moeilijk. Mijn benen zijn sterker dan mijn armen, of andersom, in elk geval beweeg ik makkelijker achteruit dan vooruit. Of misschien zit het in mijn hoofd, nu al: dat terrein veroverd moet worden, en daarna verdedigd. Maar het begint me te lukken. Nog even, en ik sluip, dicht tegen de grond, overal naartoe, ga kasten opentrekken en de orde verstoren.

Papa staart nu voor zich uit, alsof hij het gevaar voorvoelt. Ik stop met mijn blokjes tegen elkaar te slaan, en zoek oogcontact. Ik moet hem intens aanstaren, dan gaat hij naar mij kijken. Hij glimacht naar me, zie je wel dat die truuk werkt. Ik rol me op mijn buik en trek aan de grassprietjes langs de deken. Je moet dat ook eens proberen. Het is zacht, een beetje fluwelig, met een scherp randje.

Ik verveel me.

Gelukkig schijnt de zon ondertussen op een hoek van mijn deken. Die lichtplek is een mooi doel, maar papa staat recht en pakt me op. Wat gaan we doen? Hij weet het zelf niet goed, we wandelen even door de tuin en dan maar weer naar binnen, het is te warm voor hem, en hij zet me neer op mijn speeltapijt.

Daar heb ik absoluut geen zin in. Soms wordt een vertrouwde plek in één keer beklemmend, en wil je er weg.  De open tuindeuren en de gordijnen vooraan, dicht om de warmte buiten te houden, maken het verschil. Ik begin te wenen. Het is moeilijk om me te laten vallen hier tussen al mijn rommel, ik heb hulp nodig. Papa legt me op mijn buik, gezicht naar de open ruimte. Hij blijft in de buurt, en ik doe mijn best. Ik wil naar hem toe kruipen.

Misschien moet ik eerst wat eten voor het me lukt. Misschien lukt het me nooit, al steekt hij zijn armen naar me uit. Ik zweet hier binnen al even erg als buiten, en wil wenen wanneer hij opstaat. Hij gaat een flesje voor me maken, ik hoor hem bezig. Ik draai rond mijn as en neem een autootje van mijn tapijt. Het komt allemaal goed.

We eten buiten, aan de tafel waar zijn scherm nog staat. Ik word helemaal zen van de warmte van de melk, zijn geur van geroosterd zweet, en de vogels die ik nu pas voor het eerst hoor. Wanneer het flesje bijna op is, sluit ik mijn ogen. Papa leest voor wat hij heeft geschreven.

Het gaat over mij, is het laatste wat ik begrijp. Dan val ik in slaap, en verdwijn in een ruimte die nog groter is, vol met zacht gras, snelle auto’s, en op de achtergrond een beetje jazz.

Ik hou van de zomer.

Liefs,
Vosje

From here to eternity

Zo af en toe hebben ze een bevlieging, papa vooral, en dan kijken ze elkaar aan, zuchten een keer, en staan moeizaam op uit hun zetel. Dat ik net aan het spelen ben met Amos, of rustig mijn nieuwe leven in de crèche contempleer, dat maakt ze allemaal niet uit.

Ze rapen me op alsof ik de krant van gisteren ben (of die van eergisteren, het gaat toch steeds over die Trump), in deze fase van mijn leven heb ik geen keus. ‘We gaan op pad!’ Daar moet ik dan blij mee zijn, maar ik haat die maxi-cosi. De naam alleen al, vaag Italiaans alsof dat het mooier maakt, maar het ding weegt een ton en voor ze me in de auto hebben vastgegespt ben ik al zeeziek. Alles voor mijn veiligheid.

En dan rijden ze allebei zo wild.

Ze weten niet echt waar ze naartoe willen. Het gaat richting stad, maar onderweg twijfelen ze nog tussen de laatste solden en een tentoonstelling in La maison particulière. Goddank laten ze de winkels zo. Het meisje dat ons in het privé-museum ontvangt is beleefd en welopgevoed – ik beloon haar mooi en flink met een stralende glimlach. Werkt altijd, we hebben meteen connectie.

Veel valt er niet te zien. Een Italiaan is jaren in de weer geweest om foto’s van blote volwassenen te nemen en ze achteraf te assembleren tot grote tableau’s. De opwaaiende veer van mensenlijven vind ik mooi, de rest is vooral huisvlijt. Al zou het kunnen dat de betekenis me ontgaat, ik heb nog veel te leren.

Het gaat over de voortdurende transformatie, leest papa voor. Van conceptie tot het eeuwige leven. Dat is een interessante gedachte. Was ik er al voor ik hier was? Zal ik er nog zijn wanneer ik er niet meer ben? Heb ik hen gekozen? Ontstaat er niets maar blijft alles, zij het anders? Is het allemaal transitie? Of was het transformatie? Papa struikelt over zijn woorden, mama wandelt verder en zet zich aan een allercharmantst bureautje. Ze schrijft niets in het gastenboek.

Voorlopig hou ik het erop dat bloot gewoon leuk is om naar te kijken, en dat het moeilijk is voor oude mensen om met het naderende einde om te gaan. Een ijdel gevecht tegen het onvermijdelijk verval.

‘Verdomde acteurs!’ was één van de opmerkingen van de oude regisseur in Graz geweest, veelvuldig geciteerd in de theaterkantine, ‘eerst zuipen ze tot ze eindelijk een karakterkop hebben, en dan kunnen ze geen tekst meer onthouden.’

Martin Michael Driessen, Rivieren

Dat ligt nog allemaal voor me. Was ik een ander zoogdier, dan zat ik nog in de buik van mama, hulpeloos als ik ben. Nu hang ik in de touwen, tegen de buik van papa. Ze kijken naar buiten. Achteraan in de tuin van het buurhuis staat een mini-huisje, in een soortement Oostenrijkse stijl. Ja, dat zien we. In de verte dreigt een wolkenkrabber, op bescheiden Brussels formaat. Een verzekeringsmaatschappij heeft er een lichtreclame op gezet.

‘Wat is het mooist’, vraagt mama zich luidop af. Ik slaak een kreetje, want op die vraag ken ik het antwoord. De beide, wil ik zeggen, de beide in één blik gevangen, vanuit een hypergestileerd negentiende eeuws herenhuis. Het leven is niet óf, het is én. En het is alles tegelijk. Tijd is de echte fictie.

Terug thuis blijk ik 39° koorts te hebben. Ik moest me maar niet zo opwinden. Licht ontvlambaar zal ik altijd wel blijven.

 

Juli Zeh

Misschien, dacht Arne, werden gevoelens gewoon niet zo oud als mensen. Vanaf een bepaalde leeftijd leefden echtgenoten samen als huisgenoten in een woongemeenschap, als ze niet allang gescheiden waren. Kinderen en ouders hielden op elkaar aardig te vinden, gingen evengoed bij elkaar op bezoek en waren blij als de ander weer ophoepelde. Vrienden verloren elkaar uit het oog, buren veranderden in vijanden. Minnaars werden een last, je schaamde je voor oude schoolvrienden en zelfs een huisdier begon op een gegeven moment te irriteren.

Juli Zeh, Ons soort mensen.

Ik zag het. Mijn vader, de Vosjespapa, durfde dit fragment niet luidop voorlezen, ook al was er behalve ik, Vosje, niemand in de kamer. Maar zijn lippen prevelden de woorden toch, terwijl hij anders altijd in volstrekte roerloosheid leest. Tot zijn ogen dichtvallen van vermoeidheid.

En dan leest hij dit. En hij begrijpt. Dat ik er niet ben om mezelf, maar omdat hij zijn ouderdom ontvlucht. Omdat hij wil blijven voelen, of opnieuw. Je kan discussiëren over wat echt is: het idee achter het plan, of de realisatie. Ik maak alvast van die drie het meeste geluid, terwijl het idee in hun hoofden vervaagt. Ik zal er een leven achter jagen en dan nog. Begrijpen of het van hem of van haar kwam, verwacht ik niet ooit te doen.

Vier maanden zijn we nu samen. Al die tijd heeft hij hier, op deze pagina’s (dat gebazel rond digital natives moet maar eens ophouden, we zijn native nostalgics – kijk maar eens hoe jullie alles van het verleden voor ons terughalen en ophemelen, onwetendheid en bijhorende dictators incluis), op deze webpagina’s dus, zitten opscheppen over hoe hij als oudere papa zijn verse zoontje zo graag ziet, hoe hij hem het beste van alles zal meegeven.

Hij legde zijn boek neer, pakte zijn telefoon (dat doet hij altijd), en pas dan durfde hij me aankijken. Ik stopte met het trainen van mijn duim en de pincetgreep, en keek terug. Tweede jeugd voor hem, tweede plaats voor mij. Pijnlijk.

Daarom richt ik nu maar zelf het woord tot u. Ik ben géén schattige baby. U doet me tekort als dat alles is wat u in me ziet. Ik bereid me voor. Lachen en brabbelen horen daarbij, en ik wring me welwillend in duizend bochten om me aan te passen aan wat hij over me schrijft. Ik doe niet moeilijk, en je moet per slot van rekening ergens vandaan komen.

Maar straks bepaal ik zelf wel wie ik zal zijn. Nu zijn mijn middelen nog beperkt, maar deze week, nu ze me toch de wijde wereld hebben ingestuurd, maakte ik een start. Ik joeg mijn temperatuur de hoogte in. Tot 40°, hogerop raken zij in paniek en dan worden ze onvoorspelbaar. Zelf heb ik er dan vooral veel dorst van, en dat is nu ook weer niet de bedoeling. Voor maximaal effect deed ik er nog een darmgriepje bovenop.

Ze gooiden hun agenda’s overhoop, leerden omgaan met een koortsthermometer (het ziet er niet uit, maar los van de diarree is in de poep echt wel het makkelijkste voor alle betrokkenen), knoeiden met de maatbeker voor mijn koortsremmer en namen me mee in hun bed.

Ik maakte me een beetje zorgen over hen, zo intens waren ze met me bezig. Ze moeten dit nog jaren volhouden, het is nog niet het moment om hen volledig uit te putten. Ik beloonde hen met een nieuw geluidje, en meer gelach dan ze ooit van mij hadden gezien. Ik moest iets anders vinden. Minder acuut, maar zeker efficiënt om mijn plaats op te eisen.

Ik doe mijn best, maar me onafhankelijk van hen bewegen kan ik nog niet. Daar kijk ik nochtans naar uit. In stilte verdwijnen. Boeken uit de kast trekken. Fotokaders in gruzelementen op de grond. Het komt, ik voel het. Nog een beetje meer kracht en ik kan er aan beginnen.

In afwachting lijkt de pen van mijn vader me een beter idee. Hij springt er toch achteloos mee om. U hoort nog van me.

Uw toegenegen Vos.